Blijf dicht bij je hart tijdens het schrijven
Bij een goed essay herken je het kunstwerk. Je merkt dit tijdens het lezen van de beschrijving doordat je het kunstwerk voor je geestesoog langs ziet komen. Of, om de emotie toe te voegen, je herkent het gevoel dat het kunstwerk oproept. Een essay is goed als je dicht bij je hart blijft en in relatie blijft met het kunstwerk.
Eerst verzamelde ik kunstwerken
Mijn enthousiasme voor het schrijven van essays moest groeien. Dit ontstond pas nadat ik de behoefte voelde om mijn visie te delen.
Eerst heb ik kunstwerken verzameld. Tijdens dit verzamelen werd mijn voorkeur steeds duidelijker en vond ik het plezier om dit met vrienden te bespreken. Ik merkte ook dat ik het spannend vind om steeds nauwkeuriger te omschrijven waarom ik een kunstwerk mooi, interessant of lelijk vind.
Mijn eerste essays
Je kunt over elk kunstwerk een essay schrijven; schrijven over hetgeen je ziet, wat je voelt, wat je opvalt. Al gauw ben ik gestopt met het schrijven over kunstwerken waarmee ik nauwelijks een verbinding voel.
Het prikkelt
Ik kies een kunstwerk die mij interesseert. In het begin weet ik niet waaruit deze interesse voortkomt. Ik voel een prikkeling. Ik probeer deze prikkeling onder woorden te brengen. En daarmee vloeien woorden uit mijn toetsenbord. Ik merk dat ik sneller en harder tik op mijn toetsenbord.
De prikkeling blijft doorgaan. Hoe langer ik schrijf en beter ik het kunstwerk herken, hoe meer enthousiasme ontstaat.
De eerste indruk
Vooraf weet ik niet wat ik ontdek bij een kunstwerk. Als ik vooraf een goed kunstwerk denk te zien, wil dat niet zeggen dat ik ook tot deze conclusie kom.
De eerste indruk van een kunstwerk kan een zijn van waardering, interesse maar ook van afstoting. Het komt bijna niet voor dat ik direct volledig in de ban van een kunstwerk ben.
Wat wél gebeurt is dat ik een sterke afkeer voel bij een kunstwerk, en dan kost het mij moeite om hierover heen te komen.
'De vreemdeling'
Bij de eerste kennismaking is een kunstwerk een vreemdeling. Het gevoel van schoonheid is bijna altijd bedekt onder heel veel emoties van weerstand, afkeur, desinteresse. Een emotie van weerstand is interessant: dan heeft een kunstwerk mij écht is te zeggen. Bij weerstand word ik alert: dan kan het mij kunstwerk veranderen. Dan wordt ik geraakt in een gekke gewoonte, een vooroordeel, een gebrek. Dan ga ik zéker een essay schrijven.
Een emotie van afkeur raakt één van mijn voorkeuren. Dit vind ik minder interessant omdat ik deze voorkeuren min of meer ken.
Bij desinteresse laat ik een kunstwerk met rust. Het lukt mij niet om een essay te schrijven over een kunstwerk dat mij niet raakt in het gevoel van schoonheid, van ontroering.
Wat te doen bij walging?
Sommige mensen vragen mij waarom ik alleen schrijf over kunstwerk die ik goed vind. Zij zeggen dat ik het ook moet zeggen als ik walg van een kunstwerk.
Dit doe ik alleen bij uitzonderingen.
Allereerst: ik ben geïnteresseerd in schoonheid en daarop leg ik mijn focus. Ik houd er méér van om ontroert, verwonderd, geïnspireerd dan om boos, verdrietig, geschokt te zijn. Ik ben een romanticus.
En nu verklap ik iets: vaak ben ik tevéél romanticus. En vaak hebben mensen gelijk als zij zeggen dat ik vaker moet schrijven over hetgeen mij verontwaardigd maakt of pijn doet.
Er zijn kunstwerken die ik zo verwerpelijk vind, dat ik hierover schrijven moet. Enkele kunstwerken bederven de sfeer op een plek. Er zijn kunstwerken die tekorten bij mensen aanmoedigen. Er zijn kunstwerken die een mensbeeld uitbeelden die afbreuk doen aan noodzakelijke ontwikkelingen. Dit alles in mijn ogen.
De ontdekking
Tijdens het schrijven over een kunstwerk probeer ik zo goed mogelijk te kijken, te voelen, te formuleren. En dan kan het gebeuren dat ik een kunstwerk steeds beter vind en zelf dat ik tot de conclusie kom, dat ik een meesterwerk ontdekt heb.
Het kan ook gebeuren dat ik steeds méér teleur gesteld raak over een kunstwerk. Het kan zó erg zijn dat ik halverwege stop met het schrijven van het essay. Zoals je weet schrijf ik alleen over kunst die mij inspireert.
Wat gebeurt er bij het teruglezen van een essay?
Het klinkt gek, maar vaak lees ik met verbazing mijn teksten terug. Vaak ben ik mijn tekst voor een groot deel vergeten, moet ik lachen om de herkenning van mijn eigen woordkeuze. En ik ben blij als ik mijn eigen teksten zo goed vind dat ik opnieuw geïnspireerd raak. Als ik fouten zie, herstel ik de tekst zo goed mogelijk.
Heb ik een boodschap?
Ja die heb ik. Het doet mij plezier om mijn vrienden te attenderen op goede kunst. Ik hoop ook dat zij met plezier naar kunst kijken en mijn essays lezen.
Als romanticus wil ik de wereld iets mooier maken. En het geeft mij voldoening om goede kunst te kijken, dit nauwkeurig te beschrijven, mooie teksten te schrijven, inspirerende teksten te lezen.
Ik hoop dat je mijn essays goed vind en geraakt wordt door de kunstwerken.