www.flevo-landschap.nl:
Het Observatorium is een voorbeeld van landart of landschapskunst: een combinatie van beeldende kunst en architectuur. Deze kunstvorm ontstond eind jaren 1960 in de Verenigde Staten. Kunstenaars creëerden bijzondere objecten en plekken met gebruikmaking van het landschap.
Eikenlaan
Het zonnevizier, zoals het Observatorium ook wel wordt genoemd, ligt als een soort havenhoofd ver in het weidse landbouwgebied en is door een houtwal langs de Swifterringweg verbonden met bossen en natuurterreinen rond Lelystad. De vegetatie op en om het kunstwerk bestaat voornamelijk uit grassen en rode klaver, een goede voedselbron voor hazen en muizen. De paardenkastanjes zijn verwijderd. Hiervoor komen eiken in de plaats.
Uitvalsbasis
Roofvogels zoals buizerd en torenvalk gebruiken het Observatorium als uitvalsbasis voor hun muizenjacht in de omringende akkers. Voor hazen die worden opgeschrikt door landbouwactiviteiten, is het Observatorium een veilige plek tot de rust weerkeert.
Zonnewende
Het Observatorium vormt één geheel met de omgeving. Hier kan het ritme van dag en nacht en de wisseling van jaargetijden in alle rust worden beleefd. Het is een plek waar iedere inwoner van Flevoland minstens eenmaal in zijn leven een zonsopgang zou moeten meemaken op 21 juni, de langste dag. Een cirkelvormige ruimte, omsloten door aarden wallen, vormt het hart van deze unieke combinatie van beeldende kunst, architectuur en symboliek. Aan de oostzijde staan drie vizieren: de twee buitenste van Beiers graniet bevinden zich op een heuveltje. De middelste bestaat uit twee fors gedimensioneerde stalen platen. Houten tunnels geven toegang tot het centrum. Wie op de steen in het midden staat, ziet door drie smalle openingen de vizieren. Het linker vizier markeert de zomerzonnewende, het punt waar de zon op de langste dag (rond 21 juni) even na 5 uur ’s ochtends precies in het vizier omhoog komt. Het middelste vizier geeft het punt aan waar de zon op 21 maart en 21 september passeert. Het rechter vizier valt samen met het punt van de zonsopgang op de kortste dag rond 21 december.
Sunsation
De akoestiek van het Observatorium is ook bijzonder: staande op de steen in het midden van de cirkel gaat gesproken tekst rondzingen en het geluid galmt als in een kerk. Zacht gefluister tegen de muur is aan de andere zijde in stereo te horen. De zonsopgang op de langste dag wordt elk jaar gevierd, een ritueel dat al duizenden jaren voor vele volkeren en culturen een belangrijk moment in de jaarcyclus markeert. Het Observatorium is dan het decor van Sunsation, een evenement waar gedichten worden voorgelezen, muziek rondschalt in de cirkel en mensen ademloos staan te wachten op de opkomst van de zon.
www.dhaps.org:
Het centrum van het kunstwerk bestaat uit een soort arena die aan de binnenzijde bekleed is met houten planken. In de houten wand zijn drie smalle poorten uitgespaard die richting het oosten wijzen. Wie op de steen in het midden van de arena gaat staan en door de poortjes kijkt, heeft uitzicht op de buitenste dam, waarop drie wigvormige sculpturen van steen en staal zijn geplaatst.
Vier keer per jaar kun je hier het eerste zonlicht precies door de vizieren zien schijnen. Het middelste vizier vangt de zonsopgang op de momenten in het jaar dat de dag en nacht even lang duren (21 maart en 21 september), terwijl de linker- en rechterpoort respectievelijk de langste dag (21 juni) en de kortste dag (21 december) in kaart brengen.
www.sleutelwerken.nl:
Als ‘erfenis’ van de gewoonte in Nederland om kunstopdrachten bij grote ruimtelijke bouwprojecten te realiseren is ze namelijk vrij uniek: een overzichtelijk aantal werken van consistent hoge kwaliteit, met een thematische verbinding en ook een ‘historisch verloop’. Verschillende periodes uit de periode van ‘kunst in de openbare ruimte’ zijn er vertegenwoordigd: de ‘echte’ land art (Morris), conceptuele kunst (Boezem), minimalisme (Slegers, Serra), deconstructivisme/jaren negentig (Libeskind, Gormley), landschapsontwerp (de Kort) – en de actuele ‘hernemingen’ van deze onderwerpen bij Gramsma en RAAAF | Atelier de Lyon.
Als het gaat om de toekomst van de kunst in de openbare ruimte denk ik dat het denken in collecties zinvol is. Een collectie biedt mogelijkheden om op voort te bouwen en een inhoudelijk beleid op te maken, keuzes van wat wel en wat niet, en waarom. Graag zouden wij de collectie land art van Flevoland ook op die manier gaan vormgeven – niet langer als een reeks incidenten, maar als iets dat zelf ook een verhaal vertelt. Iets waar nieuwe kunstenaars op worden uitgenodigd om er andere kanten van te belichten, nieuwe wegen in te verkennen en andere vormen te laten zien. Voor de Flevolandse collectie is het hoog tijd: ze is fantastisch, monumentaal, mensen genieten ervan en Flevolanders beginnen er langzaam trost op te worden. Maar als verhaal heeft het blinde vlekken, niet alleen in termen van representatie (de kunstenaars zijn uitsluitend witte mannen), ook in termen van de land art zelf, die in het verleden een veel breder spectrum aan vormen, onderwerpen en makers had.
Een mooi onderwerp om voor de toekomst op te pakken dus, en dat ook weer breder in het vakgebied aan de orde is: de vraag van legitimatie (nu de overheid zich heeft teruggetrokken) en representatie. Er moeten nieuwe verbonden met het publiek worden gesmeed, een interessante vraag om aan nieuwe kunstenaars in nieuwe opdrachten mee te geven – en voor adviseurs en curatoren om nieuwe modellen voor te ontwikkelen.
www.wikipedia.org:
Robert Morris (Kansas City (Missouri), 9 februari 1931 – Kingston, 28 november 2018) was een Amerikaans beeldend kunstenaar en schrijver. Samen met Donald Judd was hij een van de hoofdfiguren in de minimal art-stroming. Hij leverde een grote bijdrage aan de ontwikkeling van land art en de kunstvormen performance en installatie.
Robert Morris was een veelzijdig kunstenaar en kunstcriticus, vooral bekend als vertegenwoordiger van de kunststromingen ‘minimal art’, ‘process art’ en ‘land-art’. Door zijn huwelijk met een choreografe betroffen zijn eerste kunstuitingen vooral dans en choreografie. De zeer basale decorstukken voor de dansvoorstellingen creëerde hij zelf: dat waren zijn eerste ‘minimal art’ objecten. Belangrijk in zijn kunstwerken is de relatie tussen de vorm van het kunstobject en de ruimte waarin het zich bevindt. Lichtval en de plaats van de waarnemer spelen een belangrijke rol.
Robert Morris is in de kunstwereld beroemd geworden met zijn uitspraak "Simplicity of shape does not necessarily equate with simplicity of experience." ('Een simpele vorm valt niet noodzakelijk samen met een simpele ervaring.') Veel van de kunstwerken van Robert Morris zijn eenvoudig: een verzameling van eenvoudige vormen in een ruimte, vilten doeken, die door hun eigen gewicht plooien en daarmee een spel van licht en donker vormen, een houten doos waaruit via een bandje het geluid –getimmer en gezaag- van het maakproces klinkt.
Het Observatorium is een voorbeeld van landart of landschapskunst: een combinatie van beeldende kunst en architectuur. Deze kunstvorm ontstond eind jaren 1960 in de Verenigde Staten. Kunstenaars creëerden bijzondere objecten en plekken met gebruikmaking van het landschap.
Eikenlaan
Het zonnevizier, zoals het Observatorium ook wel wordt genoemd, ligt als een soort havenhoofd ver in het weidse landbouwgebied en is door een houtwal langs de Swifterringweg verbonden met bossen en natuurterreinen rond Lelystad. De vegetatie op en om het kunstwerk bestaat voornamelijk uit grassen en rode klaver, een goede voedselbron voor hazen en muizen. De paardenkastanjes zijn verwijderd. Hiervoor komen eiken in de plaats.
Uitvalsbasis
Roofvogels zoals buizerd en torenvalk gebruiken het Observatorium als uitvalsbasis voor hun muizenjacht in de omringende akkers. Voor hazen die worden opgeschrikt door landbouwactiviteiten, is het Observatorium een veilige plek tot de rust weerkeert.
Zonnewende
Het Observatorium vormt één geheel met de omgeving. Hier kan het ritme van dag en nacht en de wisseling van jaargetijden in alle rust worden beleefd. Het is een plek waar iedere inwoner van Flevoland minstens eenmaal in zijn leven een zonsopgang zou moeten meemaken op 21 juni, de langste dag. Een cirkelvormige ruimte, omsloten door aarden wallen, vormt het hart van deze unieke combinatie van beeldende kunst, architectuur en symboliek. Aan de oostzijde staan drie vizieren: de twee buitenste van Beiers graniet bevinden zich op een heuveltje. De middelste bestaat uit twee fors gedimensioneerde stalen platen. Houten tunnels geven toegang tot het centrum. Wie op de steen in het midden staat, ziet door drie smalle openingen de vizieren. Het linker vizier markeert de zomerzonnewende, het punt waar de zon op de langste dag (rond 21 juni) even na 5 uur ’s ochtends precies in het vizier omhoog komt. Het middelste vizier geeft het punt aan waar de zon op 21 maart en 21 september passeert. Het rechter vizier valt samen met het punt van de zonsopgang op de kortste dag rond 21 december.
Sunsation
De akoestiek van het Observatorium is ook bijzonder: staande op de steen in het midden van de cirkel gaat gesproken tekst rondzingen en het geluid galmt als in een kerk. Zacht gefluister tegen de muur is aan de andere zijde in stereo te horen. De zonsopgang op de langste dag wordt elk jaar gevierd, een ritueel dat al duizenden jaren voor vele volkeren en culturen een belangrijk moment in de jaarcyclus markeert. Het Observatorium is dan het decor van Sunsation, een evenement waar gedichten worden voorgelezen, muziek rondschalt in de cirkel en mensen ademloos staan te wachten op de opkomst van de zon.
www.dhaps.org:
Het centrum van het kunstwerk bestaat uit een soort arena die aan de binnenzijde bekleed is met houten planken. In de houten wand zijn drie smalle poorten uitgespaard die richting het oosten wijzen. Wie op de steen in het midden van de arena gaat staan en door de poortjes kijkt, heeft uitzicht op de buitenste dam, waarop drie wigvormige sculpturen van steen en staal zijn geplaatst.
Vier keer per jaar kun je hier het eerste zonlicht precies door de vizieren zien schijnen. Het middelste vizier vangt de zonsopgang op de momenten in het jaar dat de dag en nacht even lang duren (21 maart en 21 september), terwijl de linker- en rechterpoort respectievelijk de langste dag (21 juni) en de kortste dag (21 december) in kaart brengen.
www.sleutelwerken.nl:
Als ‘erfenis’ van de gewoonte in Nederland om kunstopdrachten bij grote ruimtelijke bouwprojecten te realiseren is ze namelijk vrij uniek: een overzichtelijk aantal werken van consistent hoge kwaliteit, met een thematische verbinding en ook een ‘historisch verloop’. Verschillende periodes uit de periode van ‘kunst in de openbare ruimte’ zijn er vertegenwoordigd: de ‘echte’ land art (Morris), conceptuele kunst (Boezem), minimalisme (Slegers, Serra), deconstructivisme/jaren negentig (Libeskind, Gormley), landschapsontwerp (de Kort) – en de actuele ‘hernemingen’ van deze onderwerpen bij Gramsma en RAAAF | Atelier de Lyon.
Als het gaat om de toekomst van de kunst in de openbare ruimte denk ik dat het denken in collecties zinvol is. Een collectie biedt mogelijkheden om op voort te bouwen en een inhoudelijk beleid op te maken, keuzes van wat wel en wat niet, en waarom. Graag zouden wij de collectie land art van Flevoland ook op die manier gaan vormgeven – niet langer als een reeks incidenten, maar als iets dat zelf ook een verhaal vertelt. Iets waar nieuwe kunstenaars op worden uitgenodigd om er andere kanten van te belichten, nieuwe wegen in te verkennen en andere vormen te laten zien. Voor de Flevolandse collectie is het hoog tijd: ze is fantastisch, monumentaal, mensen genieten ervan en Flevolanders beginnen er langzaam trost op te worden. Maar als verhaal heeft het blinde vlekken, niet alleen in termen van representatie (de kunstenaars zijn uitsluitend witte mannen), ook in termen van de land art zelf, die in het verleden een veel breder spectrum aan vormen, onderwerpen en makers had.
Een mooi onderwerp om voor de toekomst op te pakken dus, en dat ook weer breder in het vakgebied aan de orde is: de vraag van legitimatie (nu de overheid zich heeft teruggetrokken) en representatie. Er moeten nieuwe verbonden met het publiek worden gesmeed, een interessante vraag om aan nieuwe kunstenaars in nieuwe opdrachten mee te geven – en voor adviseurs en curatoren om nieuwe modellen voor te ontwikkelen.
www.wikipedia.org:
Robert Morris (Kansas City (Missouri), 9 februari 1931 – Kingston, 28 november 2018) was een Amerikaans beeldend kunstenaar en schrijver. Samen met Donald Judd was hij een van de hoofdfiguren in de minimal art-stroming. Hij leverde een grote bijdrage aan de ontwikkeling van land art en de kunstvormen performance en installatie.
Robert Morris was een veelzijdig kunstenaar en kunstcriticus, vooral bekend als vertegenwoordiger van de kunststromingen ‘minimal art’, ‘process art’ en ‘land-art’. Door zijn huwelijk met een choreografe betroffen zijn eerste kunstuitingen vooral dans en choreografie. De zeer basale decorstukken voor de dansvoorstellingen creëerde hij zelf: dat waren zijn eerste ‘minimal art’ objecten. Belangrijk in zijn kunstwerken is de relatie tussen de vorm van het kunstobject en de ruimte waarin het zich bevindt. Lichtval en de plaats van de waarnemer spelen een belangrijke rol.
Robert Morris is in de kunstwereld beroemd geworden met zijn uitspraak "Simplicity of shape does not necessarily equate with simplicity of experience." ('Een simpele vorm valt niet noodzakelijk samen met een simpele ervaring.') Veel van de kunstwerken van Robert Morris zijn eenvoudig: een verzameling van eenvoudige vormen in een ruimte, vilten doeken, die door hun eigen gewicht plooien en daarmee een spel van licht en donker vormen, een houten doos waaruit via een bandje het geluid –getimmer en gezaag- van het maakproces klinkt.